စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်တဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေး ၂ နှစ်ပြည့်၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှာတော့ တစ်နိုင်ငံလုံး တိတ်ဆိတ် ငြိမ်သက်ခြင်းသပိတ် (အသံတိတ် အာဏာဖီဆန်ရေး လှုပ်ရှားမူ) ပြုလုပ်သွားမှာဖြစ်တယ်လို့ နွေဦးတော်လှန်ရေးသပိတ်တပ်ပေါင်းစုက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အာဏာသိမ်းမှု ၂ နှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ပြည်သူတွေဟာ စစ်အာဏာရှင်ကို နည်းလမ်းပေါင်းစုံနဲ့ ဆန့်ကျင်တော်လှန်ခဲ့ကြပြီး နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာလည်း ခုချိန်ထိ အရှိန်အဟုန်နှင့် သွားနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ကချင်ပြည်နယ်မှာရှိတဲ့ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေရဲ့ (အသံတိတ် အာဏာဖီဆန်ရေး) မှာ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးပါဝင်ပေးဖို့ တိုက်တွန်းချက်တွေကို KNG
ကချင်ပြည်နယ် မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ် ကန်ပိုက်တည်နှင့် လွယ်ဂျယ်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်များတွင် တရုတ်အစိုးရဘက်က ချမှတ်ခဲ့သည့် ကိုဗစ် စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်များကို ပြန်လည်ဖြေလျော့လိုက်ပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ဒီဇင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့က စတင်ပြီး တရုတ်အစိုးရဘက်က ယခုကဲ့သို့ ကိုဗစ်စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်များ ဖြေလျော့လိုက်သည့်အတွက် ကုန်စည်တင်ပို့မှု ယခင်ကထက် နှစ်ဆခန့်မြင့်တက်နိုင်မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း ကန်ပိုက်တည် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဂိတ်မှ မြန်မာကုန်သည်တစ်ဦးက KNG ကို ယခုကဲ့သို့ ပြောသည်။ “ဟုတ်တယ်ဗျ ကိုဗစ်စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်တွေ ဖြေလျော့လိုက်ပြီး လွတ်လွတ်လပ်လပ်သွားလာခွင့်ပြုပြီ လို့သူတို့ဘက်က ပြောလာပြီ
အမျိုးသားနေ့ကို ဂုဏ်ပြုသည့်အနေဖြင့် စစ်ကောင်စီတပ်က ပြစ်ဒဏ်ချခံနေသည့် အကျဉ်းသားတွေကို လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးရာမှာ ကချင်ပြည်နယ်မှ လွှတ်မြောက်လာသူ ၈၆ ဦးပါဝင်ပြီး ထိုအထဲတွင် နိုင်/ကျဉ်း ၁၈ ဦး ပါဝင်လာကြောင်း သိရသည်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့ ကျရောက်သည့် ၁၀၂ ကြိမ်မြောက် အမျိုးသားနေ့အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် နိုင်ငံတစ်ဝန်း အကျဉ်းကျနေသူ ၆၀၀၀ ဝန်းကျင်ကို လွှတ်ပေးမည်ဟု စစ်တပ်ကကြေညာပြီးနောက် ကချင်ပြည်နယ်တွင်လည်း ဖားကန့် မဇွပ်ယန်အချုပ်ထောင်မှ ၁၅ ဦးနှင့် မြစ်ကြီးနားအကျဉ်းထောင်မှ ၇၁ ဦး လွှတ်ငြိမ်းခွင့်တွင်
ကချင်ပြည်နယ်ရှိ စစ်ကောင်စီ လက်အောက်တွင် တာဝန်ဆက်လက် မထမ်းဆောင်လိုတော့သဖြင့် ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် KIA ထံသို့ လက်နက်ချ အလင်းဝင်ရောက်လာသော စစ်သားနှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ အယောက် ၅၀၀ ဝန်းကျင်ခန့် ရှိလာပြီဟု သိရသည်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီးနောက် စစ်ကောင်စီလက်အောက်တွင်ရှိသည့် စစ်မှုထမ်းများ၊ ရဲဝန်ထမ်းများနှင့် ပညာရှင်များ ကချင်လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော် KIA ထိန်းချုပ်နယ်မြေအတွင်းသို့ အလင်းဝင်ရောက်လာသူများကို လုံခြုံစွာကာကွယ် စောင့်ရှောက်ထားပေးကြောင်း KIO ဗဟိုဌာနချုပ် ပြန်ကြားရေးတာဝန်ခံ ဗိုလ်မှူးကြီး နော်ဘူက KNG သတင်းဌာနကို ပြောဆိုသည်။ “ကျနော်တို့ဘက်ကို ဝင်ရောက်လာတဲ့ သူတိုင်းကို လုံခြုံမှုရှိအောင် ကာကွယ်ထားပေးတယ်။ သူတို့ရဲ့ စားဝတ်နေရေး ဖူလုံဖို့အတွက် သူတို့ စိတ်ဝင်စားတဲ့ လုပ်ငန်းတွေ ဖော်ဆောင်ပေးထားတယ်”ဟု ပြောဆိုသည်။
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ်တွင် စစ်ကောင်စီတပ် ဆန်နှင့် စက်သုံးဆီများ တင်ပို့ခွင့် ပိတ်ဆို့ထားဆဲဖြစ်သည့်အတွက် ဆန်တစ်အိတ် တစ်သိန်းကျော်အထိ စျေးနှုန်းမြင့်တက်လာသည်ဟု ဖားကန့်ဒေသခံများထံမှသိရသည်။ အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက် နောက်ပိုင်း ဖားကန့်မြို့ပေါ်နှင့် လုံးခင်း၊ ဆိုင်းတောင် နေရာများတွင် ဆန်စျေးနှုန်းများ ခင်စျေးနှုန်းထက် အဆမတန် မြင့်တက်သွားပြီး ဆန်ဆိုင်အချို့မှာ ပိတ်ထားသည်ကို မြင်တွေ့ရကြောင်း လုံးခင်းဒေသခံ အမျိုးသမီးတစ်ဦးက KNG ကိုပြောဆိုသည်။ “ဆန်စျေးကတအားတက်လာတယ် ဟိုနေ့က သွားဝယ်တာ ပေါ်ဆန်းမွှေးတစ်အိတ်ကို တစ်သိန်း
ကချင်ပြည်နယ် တနိုင်းမြို့ရှိ COC စစ်ရှောင်စခန်းတွင် အရေပြားယားယံ ဝေဒနာခံစားနေသည့် ကလေးငယ်များအတွက် ဆေးဝါးအကူအညီ အရေးပေါ်လိုအပ်နေကြောင်း စစ်ရှောင်စခန်း တာဝန်ရှိသူများထံမှ သိရသည်။ တနိုင်းမြို့ရှိ COC စစ်ရှောင်စခန်းတွင် အသက် ၁၀နှစ်အောက် ကလေးငယ် ၁၁ ဦးတွင် လွန်ခဲ့သည့် ၂ ပတ်မှစတင်ကာ အရေးပြားယားယံသည့် ဝေဒနာကူးစက်ပြန့်နှံ့နေပြီး ထိရောက်သည့် ဆေးဝါးကုသပေးမှု လိုအပ်နေကြောင်း စစ်ရှောင်စခန်း တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက KNG သတင်းဌာနကို ပြောသည်။ “ကလေးတွေထက်ဝက်နီးပါးလောက်ကူးစက်နေတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပတ်လောက်ကစပြီး ဖြစ်တာ။ အခုဆိုတစ်ယောက်ပြီး တစ်ယောက်ကူးစက်နေတာ ရောဂါပုံစံ ယားတယ် အရေပြားပေါ်မှာ အဖုတွေထတယ် အနီးစက်တွေဖြစ်နေတာ အခုချိန်က အလုပ်အကိုင်မရှိ ဝင်ငွေမရှိတော့ စျေး တွေကလည်းအစစ အရာရာတက်နေတော့ ဆေးဝယ်ကုဖို့လည်းမတတ်နိုင်ဘူး” ဟု စစ်ရှောင်စခန်းမှ တာဝရှိသူတစ်ဦးက ပြောသည်။
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့တွင် စစ်ကောင်စီတပ်ဖွဲ့က အများပြည်သူသွားလာသည့် လမ်းနေရာများတွင် ကင်းပုန်းများ ချထားကာ ပြည်သူမျးကို စစ်ဆေးမှုများနှင့် သေနတ်လိုက်လံပစ်ခတ်သည့် လုပ်ရပ်များ အောက်တိုဘာလဆန်းပိုင်းမှ စတင်ကာ ပိုမိုလုပ်ဆောင်လာသည်ဟု ဖားကန့်ဒေသခံများ ပြောသည်။ ဖားကန့်မြို့ပေါ် ရပ်ကွက်များနှင့် လုံးခင်းကျေးရွာရှိ လမ်းဆုံနေရာများတွင် စစ်ကောင်စီတပ်နှင့်ရဲတပ်ဖွဲ့များက စစ်အင်အား ၁၀ ကျော်အထက် အဖွဲ့များခွဲကာ ည ၈ နာရီနောက်ပိုင်း သွားလာသည့် ပြည်သူများကို ပစ်ခတ် ခြိမ်းခြောက်မှုများလုပ်ဆောင်လာသည်ဟု ဖားကန့်ဒေသခံတစ်ဦးက KNG သတင်းဌာနကို ပြောသည်။ “နေ့ဘက်မှာတော့ ပုံမှန်လောက်ပဲ
ကချင်ပြည်နယ် တနိုင်းမြို့နယ် မိုင်းခွန်ကျေးရွာ အလွန်ရှိ ပယင်းမှော်နှင့် ရွှေမှော်များဘက်သို့ ဆင်များအသုံးပြုကာ ကုန်ပစ္စည်းတင်ပို့မှုကြောင့် အများပြည်သူသွားလာသောလမ်းများ ဆိုးရွားစွာ ပျက်စီးလာနေကြောင်း ဒေသခံများပြောသည်။ လုပ်ငန်းရှင်များသည် လူသုံးကုန်၊ စားသုံးကုန်နှင့် စက်ပစ္စည်းများကို ယခုနှစ် မိုးရာသီအစပိုင်းကတည်းက ဆင်များအသုံးပြုကာ တင်ပို့နေသောကြောင့် လက်ရှိတွင် တနိုင်း-မိုင်းခွန်-ပယင်းမှော်ဘက်သွားလမ်းများ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးပျက်စီးနေပြီး အများပြည်သူ သွားလာရခက်ခဲနေကြောင်း တနိုင်းမြို့ ဒေသခံအမျိုးသားတစ်ဦးက KNG ကိုပြောသည်။ ''လမ်းကတော့ပျက်စီးနေတာ အဲ့ဒီပယင်းစတူး တဲ့နောက်ပိုင်းနေပျက်စီးတာ မိုးရာသီဆိုတော့ ကားလည်းသွားလို့မရ ဆိုင်ကယ်လည်းသွားလို့မရ ဆိုတော့ဆင်တွေနဲ့ကုန်ပစ္စည်းတွေကိုဆွဲပြီးတင်ပို့တာ ဆွဲတဲ့အခါကျတော့လမ်းက မြေသားလမ်းဆိုတော့ပျက်စီးတာပေါ့ မိုးရွာရင်ပိုဆိုးတယ်ရွံ့ဗွပ်တွေအရမ်းထတယ်သွားလို့လာလို့မရဘူး''ဟု ပြောသည်။ ယင်းလမ်းပိုင်းကို ဒေသခံများက ပယင်းမှော်၊
ကချင်ပြည်နယ် ပူတာအိုမြို့နယ် ရေခဲတောင်ပေါ်တွင် ပေါက်ရောက်တတ်သော ဘေချီဥရှာဖွေရင်း ပြုတ်ကျသေဆုံးသူ တစ်နှစ်အတွင်း ၇ ဦးခန့်ရှိလာပြီဟု သိရသည်။ စက်တင်ဘာလ ပြုတ်ကျသေဆုံးခဲ့သူများသည် ပူတာအိုမြို့နယ် ဂျူဗလီကျေးရွာ၊ မလိခွမ်ကျေးရွာ၊ ခေါင်လန်ဖူးမြို့နယ် ဆန်ဒမ်းကျေးရွာများမှ ဒေသခံများဖြစ်ကြပြီး ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတစ်ဦးလည်းပါဝင်သည်ဟု သိရသည်။ “ဆေးမြစ်ရှာရဖို့အတွက် အလုအယက်လုပ်နေကြတာပါ နှစ်စဥ်သေဆုံးသူကအတော်လေးများပါတယ်။ ဒီနှစ်ဘေဥချီဥထွက်ချိန်မှာပဲကျနော်တို့သိသလောက် သေဆုံးတာကို၇ယောက်လောက်ရှိပြီ။ ကျနော်တို့မသိပဲသေဆုံးတာပဲ ဘယ်လောက်ရှိပြီလဲမသိဘူး” ဟု ဒေသခံတစ်ဦးက KNG သို့ ပြောသည်။ ဘေချီဥသည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် ၆၀၀၀ ကျော်အထက် ကျောက်တောင်များအကြားတွင် သြဂုတ်လမှ နိုဝင်ဘာလလောက်အထိ သူ့ရာသီချိန်အတွင်းသာ ပေါက်ရောက်တတ်သည့် သစ်ဥတစ်မျိုးဖြစ်သည်ဟု သိရသည်။
ကချင်ပြည်နယ် ဖားကန့်မြို့နယ် ဆိပ်မူကျေးရွာအုပ်စု ဆိုင်းတောင်ကျေးရွာတွင် ဖယောင်းတိုင်မီးမှတဆင့် မီးလောင်မှုဖြစ်ပွားခဲ့ရာ လူနေအိမ် ၂ထပ်တိုက် ၄လုံးတဆက်တည်း မီးလောင်ပျက်စီးမှု ယနေ့နံနက်ပိုင်း ၁၀ နာရီဝန်းကျင်ခန့်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ဆိုင်းတောင် အမှတ် (၂)ရပ်ကွက် ကချင်စားသောက်ဆိုင်တစ်ခုဖြစ်သည့် ‘Num Ri Pan’ ဆိုင်တွင် ထွန်းထားသည့် ဖယောင်းတိုင်မီးမှ စတင်လောင်ကျွမ်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့သဖြင့် စားသောက်ဆိုင်အပါ လူနေအိမ် ၄ လုံးဆက် မီးလောင်ပျက်စီးသွားခဲ့သည်ဟု မီးလောင်မှုဖြစ်ပွားခဲ့သည့် နေရာတွင်ရောက်ရှိခဲ့သည့် အမျိုးသမီးတစ်ဦးက KNG ကိုပြောသည်။
